Kostoly   späť
www.pamiatkynaslovensku.sk
Stupava - Synagóga
Lokalita
obec Stupava, okres Malacky, Bratislavský kraj
História a stavebný vývoj
Synagóga bola postavená v roku 1803 a patrí medzi dva zachované príklady deväť klenbového typu synagóg na Slovensku. Exteriér je charakteristický masívnymi stenami s drobnými barokovými oknami, sedlovou strechou a výrazným štítom s oválnymi otvormi na vetranie, čo je typické pre architektúru oblasti Záhoria. Modlitebnej hale dominujú štyri stĺpy, čiastočne zreštaurované, ktoré podopierajú deväťklenbový strop a delia priestor na dvanásť častí. Pôvodne ohraničovali centrálne umiestnenú bimu, miesto v strede synagógy, kde čítali z posvätných kníh. [1] V prednej časti budovy je zasklený oltár. Za socializmu v objekte okrem iného brúsili škridly, na kameňoch je stále červená stopa. K oltáru vedie niekoľko schodov.
 

Synagóga má rozmery 17 x 23,5 m, múry sú hrubé a masívne. Na klenbách a stenách sú viditeľné krásne maľby – prevláda kobaltová a tmavočervená farba. Stupavská synagóga bola postavená podľa vzorov poľských synagóg zo 17. storočia. Jedným z najstarších chrámov tohto druhu je ľvovská takzvaná "predmestská synagóga". [2]
 

Židovská náboženská obec v Stupave patrila medzi najstaršie na území dnešného Slovenska. Jej počiatky siahajú do 17. storočia, kedy sa židia usadili na pozemkoch významnej uhorskej šľachtickej rodiny Pálffyovcov. Najstarší známy náhrobný kameň na miestom židovskom cintoríne pochádza z roku 1642. [3] V roku 1800 zorganizovala židovská obec zbierku na výstavbu synagógy, pričom veľká časť príslušníkov obce prispela aj fyzickou prácou. [4]
 

Vrchol prosperity dosiahla komunita v prvej polovici 19. storočia. V roku 1828 mala komunita 819 členov, čo predstavovalo približne štvrtinu obyvateľstva Stupavy, z celkového počtu 3 374. Židovská náboženská obec spravovala vynikajúcu školu, ktorú navštevovali aj deti z kresťanských rodín. Koncom 19. storočia klesol počet jej členov, keďže veľa mladých ľudí odišlo bývať do neďalekej Bratislavy či Viedne. V roku 1940 už mala len 191 členov, z ktorých väčšina zahynula počas holokaustu. V súčasnosti už židovská náboženská obec v Stupave nie je aktívna. [5]
 

Ide o jednu z najstarších zachovaných synagóg na Slovensku.

Pamiatková ochrana
Rekonštrukcia.
 

Stupava - synagóga (č. ÚZPF 10004/0) - umelecko-historický výskum - rok 2006. Autorka: PhDr. Mária Smoláková, CSc.. [6]
 

Pamiatková obnova exteriéru synagógy a statické zabezpečenie objektu boli úspešne dokončené v roku 2008 vďaka dlhodobej iniciatíve bratislavskej neziskovej organizácie Jewrope. V interiéri synagógy prebiehajú aj naďalej rekonštrukčné a reštaurátorské práce. Pri rekonštrukcii boli vo vnútri ako memento ponechané praskliny, neomietnuté miesta a poškodené historické maľby. Ide o akýsi kompromis medzi zreštaurovaním a ponechaním v pôvodnom stave. V budúcnosti bude synagóga slúžiť ako centrálny archív a depozitár kníh slovenskej židovskej komunity. Na ženskej galérii je plánovaná stála výstava judaík a archiválií z regiónu. Okrem synagógy môžu záujemcovia o židovskú históriu navštíviť aj rozsiahly a dobre udržiavaný cintorín s množstvom pozoruhodných náhrobných kameňov (ulica Pri Borníku). [7]

Súčasný stav a využitie
Stav synagógy je dobrý.
Prístup
Nachádza sa v centre dediny oproti kaštieľu Pálffyovcov.
Fotogaléria
Stupava - Synagóga foto © https://sk.wikipedia.org 6/2005Stupava - Synagóga foto © https://sk.wikipedia.org 5/2009Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 9/2015Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 9/2015Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 9/2015Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 9/2015Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 9/2015Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 9/2015Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 9/2015Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 9/2015Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 9/2015Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 9/2015Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 9/2015Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 9/2015Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 9/2015Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 9/2015Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 9/2015Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 9/2015Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 9/2015Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 9/2015Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 9/2015Stupava - Synagóga foto © Hana Farkašová 2/2016Stupava - Synagóga foto © Hana Farkašová 2/2016Stupava - Synagóga foto © Hana Farkašová 2/2016Stupava - Synagóga foto © Hana Farkašová 2/2016Stupava - Synagóga foto © Hana Farkašová 2/2016Stupava - Synagóga foto © Hana Farkašová 2/2016Stupava - Synagóga foto © Hana Farkašová 2/2016Stupava - Synagóga foto © Hana Farkašová 2/2016Stupava - Synagóga foto © Hana Farkašová 2/2016Stupava - Synagóga (v pozadí Kostol sv. Štefana kráľa) foto © Hana Farkašová 2/2016Stupava - Synagóga foto © Hana Farkašová 2/2016Stupava - Synagóga foto © Hana Farkašová 2/2016Stupava - Synagóga foto © Hana Farkašová 2/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016Stupava - Synagóga foto © Jana Lacková 5/2016
Poznámky
[1] www.slovak-jewish-heritage.org (13.10.2015)
[2] www.stupava.sk (13.10.2015)
[3] www.slovak-jewish-heritage.org (13.10.2015)
[4] www.stupava.sk (13.10.2015)
[5] www.slovak-jewish-heritage.org (13.10.2015)
[6] www.pamiatky.sk (17.4.2018)
[7] www.slovak-jewish-heritage.org (13.10.2015)
Bibliografia
www.stupava.sk
GPS
48.273418, 17.031033
48°016'24.3"N 17°001'51.7"E
Ubytovanie v okolí
PRIESTOR PRE VAŠU REKLAMU



www.pamiatkynaslovensku.sk